Tool: vrijdag 28 juni 2019
Tool is een metalband uit LA, Californië, opgericht in 1990. Begonnen met Paul D'Amour op basgitaar, maar sinds 1995 met de huidige samenstelling van Justin Chancellor op bas, Danny Carey op drums, Adam Jones op gitaar en vocals door Maynard James Keenan. De sound van Tool heeft een evolutie ondergaan van een vrij industriële metalsound op de eerste EP's en albums naar een steeds complexere, meer dynamische en progressievere sound op latere albums. Dit is volledig in lijn met de inhoud van veel van hun songs, die vaak gaan over persoonlijke ontwikkeling. Een mooie beschrijving van Tool die ik jullie niet wil onthouden komt van
Patrick Donovan:
"Cerebral and visceral, soft and heavy, melodic and abrasive, tender and brutal, familiar and strange, western and eastern, beautiful and ugly, taut yet sprawling and epic, they are a tangle of contradictions."
Opiate en Undertow - Why can’t we not be sober?
[video]https://www.youtube.com/watch?v=F5sIXUbMgF0[/video]
Tool knalde in 1992 de muziekscene binnen met een harde maar toch hypnotiserende EP zoals alleen Tool dat kan, genaamd
Opiate. Ik ben zelf minder bekend met deze EP, maar we maken hier gelijk kennis met de kenmerkende ritmische, scheurende gitaarriffs, grommende baslijnen, creatief drumwerk en de enorme vocal range van Maynard. Van zacht fluisteren tot intense screams, en alles met evenveel overtuiging. De lyrics gaan over persoonlijke struggles, mentaal en met andere mensen, en hebben een agressieve toon. Det title track
Opiate hint met een hidden track aan het einde al wat meer naar de mysterieuze en Oosterse tonen die we in latere albums gaan terugvinden. Maar de algemene trend van de eerste EP wordt voorlopig nog doorgezet op
Undertow, het eerste full-length album. Verschillende songs lijken over verschillende donkere kanten van het menselijke karakter en menselijke interactie te gaan, maar vormen er geen duidelijk oordeel over. Maynard is bij uitstek instaat om lust, woede en afschuw aan de ene kant zwak te laten klinken, maar aan de andere kant een bepaalde waardigheid te geven. We zijn tenslotte allemaal imperfecte mensen met donkere kanten. Controverse ligt altijd op de loer wanneer je dingen naar de oppervlakte brengt die men liever verborgen wil houden, zoals het geval was bij het nummer
Prison Sex over seksueel misbruik. Het beschrijft de cyclus van slachtoffers die daders worden door wat ze overkomen is, of in ieder geval zowel de ervaring van het slachtoffer als de mindset van de dader. De metaforische video hierbij, gemaakt door de gitarist Adam Jones, werd al snel geband van MTV. Een van de meest krachtige teksten die Tool ooit heeft geschreven komt naar mijn mening van hun bekendste nummer van dit album,
Sober, over verslaving en zelfhaat.
Ænima - Learn to swim, learn to swim, learn to swim, learn to swim
[video]https://www.youtube.com/watch?v=f8aT9oRp95A[/video]
Waar het vorige album nog meer als een collectie losse songs aanvoelde, zij het met een duidelijke stijl en thema, is
Ænima voor mij het eerste Tool album dat eigenlijk ten alle tijden als geheel geluisterd zou moeten worden. Dit komt door de meer verhalende en progressieve insteek die door het hele album loopt, en in het geval van dit album ook door de korte interludes die duidelijk hun plek in de tracklist hebben, maar weinig toevoegen wanneer ze op zichzelf geluisterd worden.
Ænima is voor mij duidelijk een overgangsalbum van de meer industriële vroege sound naar een meer progressieve latere sound. Een mooi voorbeeld daarvan is het schitterende
Fortysix & 2 wat opent met een heerlijke basmelodie, en waar een creatieve fan een goed passend fragment van Pan’s Labyrinth als clip bij heeft gevonden. De meer progressieve stijl is ook terug te zien in de lengtes van de nummers, die langzaam aan omhoog kruipen. De titelsong
Ænima geeft een stevige kritiek op de moderne Californische maatschappij, terwijl de lange en intense afsluiter van het album
Third Eye (persoonlijke favoriet) gaat over spirituele zelfontwikkeling met behulp van drugs.
“PRYING OPEN MY THIRD EYE!” schreeuwt Maynard, boven de polyritmisch wegbeukende instrumenten uit. Dat derde oog gaat wel open, gezien het volgende album.
Lateralus - Spiral out, keep going, spiral out…
[video] https://www.youtube.com/watch?v=-qvS-vuY1Gc[/video]
Wat mij betreft een modern meesterwerk. Een album dat eigenlijk wegluistert als een lang, meeslepend nummer, over allerlei aspecten van het menselijke en het bovenmenselijke. Het opent met
The Grudge, wat begint met een geluid als een opstartende machine, waarna gelijk de beuk erin gaat met een drone-achtig openingsriff.
“Wear the grudge like a crown of negativity”. Het nummer laat je gelijke proeven wat Tool allemaal te bieden heeft, met onvoorspelbare ritmes, harde en juist melodische momenten, een geluid wat in your face kan zijn maar ook exotisch en esoterisch. De band roept oerkrachten aan om de juiste emoties over te brengen, neemt vervolgens even een rustig momentje om daarop te reflecteren, en gaat er daarna nog een klap harder overheen. Beukende ritmes, hypnotiserende melodieën, vreemde geluiden en de veelzijdige vocals van Maynard vormen een perfect afgewerkt geheel, altijd in goed samenspel. En dat is dan nog maar het eerste nummer. Ik zou over elk nummer een heel verhaal kunnen typen maar jullie begrijpen het punt wel denk ik.
Schism is misschien wel hun grootste ‘hit’, vooral bekend en makkelijk toegankelijk door de herkenbare baslijn. Wat uiteraard wordt uitgebouwd tot een complex en intens geheel.
Parabol/Parabola verdient nog een shoutout als prachtig tweeluik over het menselijk bestaan in lichaam en geest, met een meditatief eerste deel waarop een overtuigde viering van het leven volgt. En dan
Lateralus, het titelnummer. Onnavolgbaar uitgedacht, zoals de reeks van Fibonacci als natuurlijke (maar ook bovennatuurlijke) rode draad door zowel de muziek als de lyrics verweven is. Ik kan het proberen uit te leggen maar hier is een video die dat veel beter doet, en dan kun je het nog gelijk horen ook:
[video] https://www.youtube.com/watch?v=wS7CZIJVxFY[/video]
Nadat we de goddelijke spiraal van
Lateralus gevolgd hebben zonder onze menselijkheid te verliezen, sluit het album af met de drie-eenheid
Disposition, Reflection en
Triad. Fun fact: ik heb dit album een keer tijdens een psychedelische trip geluisterd (wat een erg gave ervaring was), waarbij het riff van Triad nog lang nadat het album was afgelopen als een soort hartslag door mijn hoofd bleef nadreunen. Sterk einde. Al was de afsluiter
Faaip de Oiad met die
geflipte Area 51 telefoonopname wel creepy toen. En nu nog steeds eigenlijk…
10.000 Days - Eye on the TV ‘cause tragedy thrills me
[video] https://www.youtube.com/watch?v=fj-10lIrboM[/video]
Hoe volg je een album als Lateralus op? Nou, daar wist Tool wel raad mee. Maak kennis met
10.000 Days: niet mijn persoonlijke favoriet (dat is Lateralus) maar wellicht wel het huidige beste Tool album. Ik zeg huidige, want ik heb goede hoop dat ze de trend doorzetten en het presteren hun nieuwe album nog beter te maken. Maar nu loop ik op de zaken vooruit.
10.000 Days opent met hitsingle
Vicarious, met een chuggy riff en een drijvend ritme, over de bijna compulsieve behoefte van mensen om anderen te zien lijden.
”We all feed on tragedy, it’s like blood to a vampire. Vicariously I watch while the whole world dies. Much better you than I.” Als dat geen sterke en confronterende lyrics zijn dan weet ik het ook niet meer. Maar nog steeds licht Maynard duistere kanten van de mensheid uit, zonder ze te veroordelen. Hij stelt juist dat het heel natuurlijk is zo te denken, dat we dat moeten toegeven aan onszelf, en geeft deze “slechte” emoties daarmee waardigheid. Maar goed, nadat
Vicarious eindigt in een hamerend gitaar-crescendo, gaat het album moeiteloos verder met
Jambi. Ritmisch nog sterker dan het vorige nummer, pakt
Jambi qua lyrics wederom een typisch Tool-thema op: de strijd tussen materialistisch leven en authentiek blijven aan jezelf. Maynard zegt alles te willen opgeven om te voorkomen dat hij zijn “centrum” ook maar een dag verliest. Hij zingt hierover in de tweede persoon, wat doet vermoeden dat het ook over een geliefde kan gaan, maar gezien de rest van de lyrics en de spirituele insteek van Tool’s thema’s gaat het waarschijnlijk over zijn hogere zelf, zijn ziel. Hierop volgt een prachtig tweeluik waarin wel gelijk duidelijk wordt gemaakt dat Tool, hoewel spiritueel, zeker niet religieus is ingesteld.
Wings for Marie (Part 1) en
10.000 Days (Wings Part 2) gaan over Maynards moeder, Judith Marie, die na een beroerte 27 jaar (10.000 dagen) in een rolstoel leefde voor zij overleed. Maynard brengt een eerbetoon aan haar, maar veracht tegelijkertijd haar religieuze overtuigingen. Het is echt de moeite waard deze lyrics eens door te lezen. Eigenlijk alle lyrics van dit album. Eigenlijk bijna alle lyrics van Tool. Maar goed, luister ook zeker de nummers erbij, want de hypnotiserende en dynamische instrumentatie van dit nummer maakt het echt tot een fenomenaal stuk muziek. Vervolgens
The Pot, met een schitterende a capella intro, met een interessante pre-delay op de vocals (volume omhoog en goed luisteren!). De instrumentale partij wordt vervolgens met name gedragen door de lekker grommende basgitaar van Justin Chancellor. De tekst over hypocrisie en corruptie in het Amerikaanse drugsbeleid maakt het ook tot een herkenbaar nummer voor het grootste deel van de fanbase.
Ik ben alweer veel te lang aan het typen, dus jullie moeten de tweede helft van het album maar zelf luisteren. Dat komt na de dubbele interlude van
Lipan Conjuring en
Lost Keys (Blame Hofmann) (met een beetje de sfeer van
Faaip de Oiad). Deze korte pauze wordt vervolgd met het meesterlijke 11 minuten en 11 seconden durende
Rosetta Stoned, vol technische drum-fills en muzikale experimentatie.
Intension is daarna wat meer meditatief, en
Right in Two is weer zo’n prachtig nummer waarvoor een super passende videoclip is gezocht door een fan, omdat er geen officiële clip voor is. Zie de video boven die stukje.
Viginti Tres sluit het album geheel in stijl af, met wat op het eerste oog ondoorgrondelijk Latijn over geruis, wat uiteindelijk natuurlijk een referentie aan een
Nostradamus quote over het einde van de wereld en het getal 666 blijkt te zijn…
Het nieuwe album
Tja, “het nieuwe Tool album” is inmiddels een meme op zich, zo lang als het inmiddels geteased wordt maar nog niet verschenen.
10.000 Days dateert inmiddels van 12 jaar geleden, 2006. En toch lijkt het dan eindelijk echt te gaan gebeuren. Er zijn studiobeelden, fragmenten, hoopvolle berichten van Maynard… Ergens volgend jaar zou het uitgebracht moeten worden, dus waarschijnlijk staan ze op Werchter met nieuw werk. Ergens wel jammer, want ik wil ze zo graag nog een keer een show zien spelen vol met al het fantastische werk wat ze tot nu toe gemaakt hebben, maar het nieuwe album zal ongetwijfeld weer van ontzettend hoog niveau zijn. Als de bandleden van Tool een ding zijn, dan is het wel perfectionistisch, dus wat daar ook uit de studio gaat rollen, het moet bijna wel magisch zijn. Elk nummer schijnt minstens 10 minuten te gaan duren, dus er is in ieder geval materiaal genoeg. Ik wacht in spanning af….
