Kan iemand dit hele artikel lezen? Staat er nog iets interessants in?
Het is een wilde en woelige wereld, die van de festivalorganisatie anno 2023. We legden directeur Maurits Westerik van Best Kept Secret een aantal stellingen voor over zijn werk en wat er speelt in de vaderlandse festivalcultuur.
oor.nl
Het is een wilde en woelige wereld, die van de festivalorganisatie in het postcoronatijdperk. We legden de directeuren van twee prominente, smaakmakende Nederlandse indiefestivals – Maurits Westerik van Best Kept Secret en Ide Koffeman van Down The Rabbit Hole – een aantal stellingen voor over hun werk en wat er speelt in de vaderlandse festivalcultuur. Ook vroegen we ze om elkáár een vraag te stellen. We trappen af met Best Kept Secret.
Stelling 1: Duurdere festivalkaartjes zijn onontkoombaar; de kosten rijzen de pan uit en artiesten vragen tegenwoordig belachelijke prijzen.
‘Voor deze editie was het inderdaad onontkoombaar om ze te verhogen: we zijn €35 omhooggegaan. Qua artiesten en hun gages is het erg dynamisch en gaat het alle kanten op. Soms hoor je ook wel eens gekscherend: een half miljoen is de nieuwe twee à drie ton. Kijk, alles kost gewoon heel veel geld. Dat geldt voor iedereen en alles. De crews, de tourbussen, de vluchten, de douane – alles is enorm veel duurder geworden de afgelopen tijd.’
Het is niet zo dat artiesten nu meer geld vragen dan andere jaren?
‘Dat gevoel hebben wij niet. Het is altijd heel moeilijk om te vergelijken. Want het hangt echt van heel veel dingen af. Ook van de succesverhalen; hoe goed het met een band gaat. The National verkoopt nu voor het eerst een Ziggo Dome uit in Nederland. Dan wordt de prijs van zo’n band ook anders dan een paar jaar geleden. Die prijs hangt van veel factoren af. Vorig jaar hadden we natuurlijk te kampen met een zeer hoge dollarkoers. Dan moet je oppassen dat je niet op allerlei fronten scheef gaat. Als je dan The Strokes boekt, moet je er rekening mee houden dat je hen later betaalt tegen een hogere koers. Daar moet je natuurlijk op voorbereid zijn, dat zijn fikse verschillen op je hele balans.’
‘Je merkt dat er sinds corona sowieso een hele grote verschuiving gaande is binnen de hele sector. Wat acts uithalen op TikTok is ontzettend prijsbepalend geworden, ook voor het clubcircuit. Soms zonder dat ze überhaupt een album uit hebben. Het boeken van een festival, het programmeren, wat is je budget daarin? Het is altijd al een behoorlijk dynamische markt geweest. Goedkoper wordt het sowieso niet.’
‘Ik vind het goed te verklaren dat tickets nu een stuk duurder zijn. Podiumbouw, PA-huur en vervoer, al het meubilair dat je moet huren, precies dezelfde spullen als vorig jaar kosten nu twintig tot dertig procent meer. Alles wat met grondstoffen te maken heeft – dan heb je het over alles van staal en hout, maar ook bekers en shirts – is echt een heel stuk kostbaarder geworden. Ja, het ligt aan alles, niet alleen aan de artiesten.’
Stelling 2: Het vinden van sterke headliners wordt steeds moeilijker.
‘We hebben best wel een heel ander programma dan vorig jaar. Dat zegt ook wel veel. Puur muzikaal vind ik het een hele interessante wending. Best Kept Secret profileert zich steeds minder
headline-driven. Jonger publiek – dat is ook wel een grote transitie – gaat niet meer per se voor de headliners naar een festival. Want die zie je wel op een andere plek of in een andere zaal. Het gaat hen vooral om de festivalbeleving.’
‘Wij hadden vorig jaar onder meer The Strokes, Nick Cave en Fontaines D.C., die eigenlijk ook headliner waren. Ditmaal wordt Stage One afgesloten door Oscar And The Wolf, The Chemical Brothers en Aphex Twin. Tja, zijn dat headliners? Het zijn vooral grote acts. En Aphex Twin is vooral heel bijzonder. We zijn wat minder dan vroeger bezig met headliners. Maar dat ze steeds moeilijker te krijgen zijn is niet zo, want het aanbod dat wij willen voor volgend jaar is heel interessant en uitdagend. Maar wat het uiteindelijk wordt, moet je nog eerst maar eens zien.’
‘We vinden grote namen hartstikke boeiend en goed voor het festival, maar Aphex Twin is natuurlijk een heel ander type grote naam dan Nick Cave & The Bad Seeds. Wij zitten nu wat breder in het programma en kijken heel erg van: klopt het allemaal samen, klopt het bij elkaar? Andere festivals, zoals Pinkpop, gaan uit van grote headliners, daarmee gaan ze naar buiten en daaromheen vullen ze de rest van de poster. Die beginnen eigenlijk bovenaan. Wij werken anders. Zo heeft iedereen zijn recept.’
Stelling 3: Festivals hebben de morele plicht om toegankelijk te blijven voor bezoekers met een krappe beurs.
‘Niet de plicht, wel de uitdaging. Mijn doelstelling is om zoveel mogelijk mensen te verbinden middels muziek. Ik voel het persoonlijk als een plicht om het zo toegankelijk mogelijk te maken. Maar het is niet zo dat wij als festivals die plicht hebben. Het blijft een product, los van Bevrijdingsfestivals, dat we gewoon verkopen in de markt.’
Stelling 4: Er mag geen tweedeling komen op het festival tussen arme en rijke bezoekers (VIP’s).
‘Als je internationaler kijkt, zie je dat je bij veel bandshows al een
golden ticket kan krijgen, dicht bij het podium, met extra faciliteiten. Festivals – en dan spreek ik even namens de sector – krijgen daar altijd veel gedoe en gelazer over. Maar ongelijkheid bestaat sowieso in het concertbezoek. Als je op de tweede ring in de Ziggo zit, betaal je een heel andere prijs dan op de vloer vooraan het podium. Daarin zit ook een verschil in uitgavenpatronen en beurzen.’
Vind je dat er bij jullie ook een VIP-kaart moet komen, of een ‘gouden plek’?
‘Ik vind dat niet, nee. Je wilt nooit een tweedeling creëren. Maar de één gaat wel wat chiquer eten dan de ander en spendeert veel meer per dag. De één boekt op vakantie een bungalow, de ander neemt een tent mee. Dus daar zit verschil in, in hoe je als consument een festivalbezoek beleeft. Ergens was zo’n verdeling er altijd al, dat is gewoon de markt. Maar ik ga nu niet zeggen van: wij willen wel of geen VIP-tickets. Dat woord zal niet snel gebruikt worden. Zodra je dat wel doet, word je meteen neergesabeld. Dat hebben we wel gemerkt.’
‘Ik vind allemaal iets meer betalen, waardoor je een goed of nog beter festival kan verwezenlijken, in principe een beter standpunt dan de kosten dekken middels VIP-podia en VIP-kaarten. Bij een hiphopfestival als Rolling Loud is het juist heel gewoon, of gemeengoed, dat je laat zien wat je kunt betalen en dat je wél die jacuzzi bij je bungalow wilt. Dat is daar heel normaal, het moet allemaal
limited en
exclusive. In Nederland zie je dat in z’n algemeenheid tot op heden nog heel weinig op de festivals. Terwijl het op internationaal gebied al veel meer gaande is. Maar ik ben er geen voorstander van. Op dit moment is het vooral gewoon niet nodig.’
Stelling 5: Festivals moeten meer zijn dan een consumptieparadijs.
De CEO van Roskilde heeft daar eens een opiniestuk over geschreven: dat festivals hun bestaansrecht moeten halen uit meer dan alleen consumeren.
‘Ja, interessant, maar het is altijd een dunne lijn, want veel mensen willen heel graag een weekend lang consumeren. Dat zie je ook aan wat ze allemaal kopen. Of het nou gewoon het biertje is, kombucha’s, cocktails of een broodje rivierkreeft met wasabimayonaise, je kunt het zo gek niet bedenken. En het wordt allemaal verkocht en er is ook nog eens heel veel vraag naar. Dan hebben we het nog niet eens over de merchandise en al dat soort festivalelementen. Consumeren zit ook heel erg in de mens.’
‘Je kunt inderdaad zeggen dat festivals een consumptieparadijs zijn geworden, maar aan de andere kant is die behoefte gewoon heel erg groot. Als wat mensen willen ook weer kan bekostigen wat wij kunnen bieden aan beleving, acts, decoratie, kunstprojecten, samenwerkingen, partnership en lokale producten, dan vind ik dat helemaal niet erg of raar. Een festival is een luxeproduct, volgens mij is het dat altijd geweest. Om nu helemaal terug te gaan naar een frietkot, cola en een biertje, dat hoeft voor mij ook niet. Daarnaast is een festival ook een soort cultuurdrager. Het ideale platform om mensen middels muziek met elkaar te verbinden en daarvan te genieten.’
Stelling 6: Het duurzaamheidsstreven is een bedreiging voor de festivalcultuur.
‘Nee, vind ik geen bedreiging. Best Kept Secret heeft altijd alles zo duurzaam mogelijk ingestoken en daar blijf je altijd mee bezig. Zoals Barack Obama laatst in de Ziggo Dome zei: het is ook een soort van
better is good. Je blijft daarin progressief en probeert het steeds weer beter te maken, steeds duurzamer op te zetten. Ik vind die uitdaging gewoon gemeenschappelijk goed. Het is van heel groot belang. Urgentie moet het streven zijn van iedereen. Anders zijn we er straks niet meer.’
‘Een bedreiging vind ik dat de discussie vaak scheef gaat op het gebied van communicatie en begrip. Dat zie je ook in de politiek, in het hele land. Het elkaar niet willen horen of elkaars situatie willen begrijpen, vind ik soms wel een bedreiging. Je moet het samen doen en dan bedoel ik ook echt sámen. Voor de rest: je kunt het nog zo goed bedenken en willen doen, maar het moet van de overheid nog wel mogen en kunnen, en daar zit denk ik de crux.’
Stelling 7: Er zijn te veel festivals, jullie concurreren elkaar kapot. Nederland zou het aantal festivalvergunningen moeten limiteren.
‘Oeh, dat is wel een statement. Ik vind het wel meevallen. De markt is na corona weer behoorlijk hard teruggekomen. Wat wel zo is: een aantal jaren geleden ging iedereen gezellig naar een festival een aantal mooie bands kijken en zag je voor het eerst die-en-die band. Dat gevoel mis ik soms wel. Alhoewel ik dat op Best Kept Secret nog best wel meemaak. Als Big Thief dan voor 8.500 mensen staat, denk je: hier gaat het dus echt om, dit is echt bijzonder. Maar de diversiteit, en het verschil in festivals en aanbod, is enorm groot. Ik kan bij die andere festivals heel goed duiden wat hun kernpunten zijn en waar ze voor staan.’
‘Ik heb niet het gevoel dat meerdere festivals hetzelfde zijn in Nederland. Dus wat dat betreft vind ik de markt nog steeds gevarieerd genoeg. Het is echt een markt van voor ieder wat wils geworden. Maar blijkbaar is de vraag ook zo groot dat het publiek steeds wel weer iets anders wil ontdekken. Dat maakt het een festival organiseren en de markt niet makkelijker. Het wordt steeds meer een
survival of the fittest. Maar ja, is dat erg?’
Vraag van Ide Koffeman aan Maurits Westerik:
Afgelopen jaar was de eerste Best Kept Secret met jou aan het roer, na twee zomers zonder festival. Je staat duidelijk voor een verbreding van het programma en hebt vernieuwing voor ogen. Wat zijn de belangrijkste ingrediënten voor een nog mooier BKS en hoe wil je die serveren?
Westerik: ‘De belangrijkste ingrediënten zijn
music, food & culture. Maar muziek is te allen tijde de gemene deler. Zo zien we een chefkok als Benny Blisto van restaurant BAK geïnspireerd door het Afrikaanse Tinariwen een mooi menu samenstellen in The Lodge en voelt
Secret Artists In Residence als een ideale vrijplaats voor artiesten en muzikanten: al dan niet binnen het programma samen muziek maken en jammen, met niet-geplande optredens.’
‘Verder zie ik de beeldentuin steeds royaler gevuld worden en kan een band als De Staat met zijn
Red, Yellow, Blue-project elke dag een andere kleur centraal stellen, op steeds een andere plek. Deze ontwikkelingen maken BKS rijker, maar ook steeds breder. Zo proberen we de muziek van alle kanten te belichten.’
BEST KEPT SECRET met o.a. Aphex Twin, Chemical Brothers, Oscar And The Wolf, Interpol, Kurt Vile, Alex G, Lankum: 9 t/m 11 juni
Beekse Bergen, Hilvarenbeek