CONCERT
PORCUPINE TREE KLINKT ALS HERBOREN IN ZIGGO DOME
DOOR:
EDWIN AMMERLAAN
8 NOVEMBER 2022
In 1994 is Porcupine Tree een tamelijk obscure, door Pink Floyd beïnvloedde band die in de Udense Pul met slechts 28 betalende bezoekers voor het eerst op een buitenlands podium staat. Na jaren hard werken, groeien de Britten echter uit tot vaandeldragers van de moderne progrock. Totdat een nukkige en moegestreden Steven Wilson die toch al ongewenste status rigoureus de nek omdraait en zijn band in 2010 voor onbepaalde tijd met verlof stuurt. Nu, na dertien jaar afwezigheid van de Nederlandse podia, is een goedgevulde Ziggo Dome getuige van een opmerkelijke wederopstanding. Van een herboren Porcupine Tree en een gedreven Steven Wilson die met fris, nieuw elan de hoop op een spoedig vervolg in leven houdt.
Fotografie Bert Treep
Hij ligt al klaar hoor, het nieuwe soloalbum van Steven Wilson. Is nog slechts een kwestie van de juiste timing en commerciële afspraken. Met nog drie shows te gaan en hooguit enkele zomerfestivals in de agenda, zijn de verplichtingen te overzien en staat niets de voortzetting van zijn solocarrière in de weg. Want dat is wat Steven Wilson het liefste doet; zonder druk en verantwoording zijn eigen creatieve pad bepalen. Tot ruim twaalf jaar geleden, hing de band als een blok aan zijn been. Ook omdat de ooit zo warme chemie met kompanen Richard Barbieri en Gavin Harrison tot onder het vriespunt was afgekoeld. Maar zie, afgelopen juni verscheen ineens
Closure/Continuation, het elfde studioalbum van Porcupine Tree. Lovende recensies, opgewonden fans en volle zalen. Alsof ze nooit zijn weggeweest.
Voor een opmerkelijke mix van jong en oud(er) publiek, presenteert Porcupine Tree in Amsterdam een gevarieerde en kleurrijke dwarsdoorsnede uit de catalogus. De eerste vier albums worden overgeslagen, maar met
Even Less uit 1999 als oudste nummer, slalomt men snaarstrak via publieksfavorieten en enkele verrassingen langs de zeven nieuwe nummers van
Closure/Continuation.
Dat begint met
Blackest Eyes al meteen vertrouwd en bemoedigend, want niets wijst erop dat deze PT-klassieker uit 2002 aan zeggingskracht heeft ingeboet. Op de soms wat hese zangpartijen van de voorman na, maakt het vertrouwde trio Barbieri, Harrison en Wilson vanaf minuut één een frisse, overtuigende indruk. Bovendien heeft de komst van ‘jonkies’ Nate Navarro (bas) en Randy McStine (gitaar) een hoorbaar effect op het onderlinge spelplezier.
Door de brede selectie van het songmateriaal duurt het echter even voordat het tempo in de set goed op gang komt. Wat wil je ook? Met de hamerende basriffs uit Harridan, de ingetogen vocale harmonieën in
Of The New Day, de tegen King Crimson aanleunende tegentonen en hoekige beats in
Rats Return, laat Porcupine Tree het publiek meteen alle hoeken van haar sonisch spectrum zien. Dat is toch weer even wennen. ‘Als jullie niet beter je best doen’, zo grapt Wilson wijzend op de camera’s die de avond opnemen, ‘dub ik er straks het geluid van een Harry Styles-dvd overheen.’
Zijn opmerking heeft effect.
The Sound Of Muzak wordt enthousiast onthaald en meegezongen, waarna
Last Chance To Evacuate Planet Earth Before It Is Recycled en het indrukwekkende
Chimera’s Wreck – misschien wel Porcupine Tree’s meest proggy song ooit – gloedvol meeliften op de energie uit de zaal.
Zo nu en dan is er ruimte voor emotie en introspectie. Met het vlakke en fletse
Drown With Me pakt dat aanvankelijk nog niet goed uit, maar in spaarzame momenten kruipt de complexe dynamiek wel degelijk onder je huid. Op een manier die aan het oude Jethro Tull (o.a. Aqualung) doet denken, belicht Wilson in
Dignity zoals wel vaker de zelfkant van de samenleving. Ondersteund door confronterende videobeelden, raakt dit meteen de gevoelige snaar.
Ook zonder boodschap ontroert Porcupine Tree bij vlagen, zoals in
Collapse The Light Into Earth, een fraai duet tussen Wilson en Barbieri. Of in het akoestische, Camel-achtige
I Drive the Hearse. In
Buying New Soul en
Walk The Plank wordt op fraaie wijze duidelijk hoe belangrijk Richard Barbieri’s bijdrage als oude, Japanse meester van de soundscapes voor het geluid van zijn huidige werkgever is.
Zodra Porcupine Tree met het venijnige
Fear Of A Blank Planet en het psychedelische
Herd Culling alle registers opentrekt, komt hun muzikale vakmanschap het beste tot zijn recht. Het zeventien minuten durende
Anesthetize, inclusief ‘ridiculously complicated heavy metal riffs’ doet er met progmetal van epische proporties nog een paar scheppen bovenop.
Na het broeierige
Halo eindigt een opmerkelijk spraakzame en opgewekte Wilson de avond met een luchtig praatje over het gemis aan hitsingles. Als slotstuk kiest hij voor het populaire
Trains waarmee – toevallig of niet – dertien jaar geleden ook in Amsterdam werd afgesloten. En daarmee lijkt de cirkel rond, hoewel Porcupine Tree in deze fysieke en mentale topvorm zomaar eens een nieuwe draai aan de eigen toekomst zou kunnen geven.
