na 17 jaar weg uit Geleen, MOJO en Leon Ramakers
Pinkpop 1970 werd gehouden op 18 mei 1970 op het Sportpark Burgemeester Damen in Geleen. Het was de eerste Pinkpop in de geschiedenis. Uiteindelijk zou het festival 17 keer in Geleen plaatsvinden.
Het ging in 1984 al aanzienlijk minder met Pinkpop. Het bezoekersaantal halveerde naar 20.000. Maar het jaar erop werd een hardere klap uitgedeeld met 15.000 festivalgangers. ‘Het was gewoon niet goed’, zegt Jan Smeets nu over de line-up waar Steel Pulse, Chris Rea en Yngwie Malmsteen bij de acht boekingen hoorden. Leon Ramakers van Mojo zag wat er ten grondslag lag aan het dieptepunt: ‘Het festival ging niet met z’n tijd mee. Het podium was vijf meter hoog, een bij elkaar getimmerd zooitje. Terwijl de producties van bands veel groter werden. Jan had ook een principe van één popgroep, één hardrockgroep, één reggaegroep, enzovoort. Voor elk wat wils dus. Er zat teveel flauwekul tussen. En een reggaeband, daarvoor komen de mensen niet naar een festival.’ Smeets zag het om een andere reden mis gaan: ‘Er kwamen steeds meer stadionconcerten. Veel van de bands die we wilden boeken, deden daar voorprogramma’s. Ze stonden liever voor de Stones in De Kuip dan bij ons.’
Het debacle van 1985 was niet alleen een drama voor Pinkpop, het was ook een persoonlijk drama voor Jan Smeets. ‘De stichting werd opgeheven,’ vertelt hij. ‘Ik had een aansprakelijkheid, en dus een probleem. Ik heb een jaar geen salaris gehad.’ Toch wilde Smeets Pinkpop levend houden. Hij begon om zich heen te kijken en de blik bleef bij Mojo hangen. Smeets: ‘En toen zei Ramakers: ik doe mee, maar ik wil niet meer dat stomme podium, het moet professioneler en het moet later eindigen.’
Ramakers: ‘Het festival moest bestand zijn tegen de grote producties van die tijd. Ik zei: we moeten qua programmering een lijn kiezen, dus we worden een progressief muziekfestival.’ Ramakers vertelt dat zijn collega Berry Visser en hij nog wel even na moesten denken of ze het wel wilden, zo’n groot festival. Kralingen heeft ze huiverig gemaakt. Dat ambitieuze festival in 1970 met namen als The Byrds, Pink Floyd, Jefferson Airplane, Santana en Soft Machine leverde tonnen verlies op. Stichting Rotterdam Pop Festival ging failliet, Mojo bleeft ternauwernood overeind, maar het trauma was geboren en nog altijd springlevend. Ramakers: ‘Toch ging het vrij snel met Jan. Wij werden lead programmeurs. We verdeelden alles fifty-fifty. Zo is het toen gegaan.’
In 1986, het eerste jaar met Mojo, had Pinkpop een klinkende 48.000 bezoekers. Jan Smeets: ‘Het werkte meteen.’ Programmeur Willem Venema had een groot aandeel aan het coherente programma in Geleen met o.a. The Cult, The Waterboys, Fine Young Cannibals, Claw Boys Claw. Maar één naam torende boven de anderen uit. Ramakers: ‘Ik had meteen in m’n hoofd dat we The Cure moesten boeken. Dat lukte snel. Zo’n grote act hadden we nog niet gehad. Hij kostte ook meer.’ De ticketprijs was net als het tegenvallende 1985 veertig gulden, maar nu was het festival mede dankzij The Cure uitverkocht. Het is het laatste jaar dat Pinkpop in Geleen zou plaatsvinden.
‘Ik word nog steeds boos als ik eraan denk hoe de gemeente Geleen het destijds aanpakte,’ zegt Leon Ramakers, oud-directeur maar nog altijd betrokken bij Mojo. Pinkpop werd sinds jaar en dag georganiseerd in het Burgemeester Damenpark en de lokale politiek vond er ook wat van. Ramakers: ‘Ze zeiden: we gaan een schaatsbaan bouwen, dan kunnen jullie tussendoor Pinkpop houden. Dat kan natuurlijk niet. Ze zeiden: we hebben een stuk land voor je. Maar dat was een pas omgeploegd knollenveld. Ze zeiden: dat is toch leuk voor een festival, modder? Het lag ook nog onder de rook van DSM, het staatsbedrijf van de mijnen. Het was een gevarengebied. Het is ongelooflijk dat de gemeente het in de botte hasses haalde om ons als festival zo te behandelen. Jan heeft het nog aangevochten. En gewonnen. Dat leverde 60.000 gulden op, terwijl de advocatenkosten 55.000 gulden waren. Ik heb daarom geleerd om nooit naar de rechter te gaan.’
Kortom, het boterde niet meer zo tussen Geleen en de Pinkpop-organisatie.
Jan Smeets herinnert zich de zware discussie over de last van de bezoekersaantallen, soms wel 50.000. ‘En dan ging het nog maar om één dag. Een groter festival zou helemaal niet in Geleen kunnen.’ De knopen werden vanaf dat moment snel en overtuigd doorgehakt: Pinkpop zou Geleen verlaten. Ramakers: ‘En toen waren de rapen gaar. Ze zeiden: Pinkpop is toch Geleen?! Nou, niet dus. Ze hebben het voor zichzelf verpest. Begrijp me goed, samenwerking met de overheid is erg belangrijk. Ik heb er niets op tegen. Ook als de gemeente soms op de rem staat. Maar hier ging het verkeerd.’
Vanaf Geleen is het drie kwartier rijden naar Sportpark De Berckt in Baarlo waar Pinkpop 1987 werd gehouden. Een tussenjaar. Want vanaf 1988 werd voor een plek bij Landgraaf gekozen, rechts van Heerlen. Smeets had het rumoer rond die specifieke locatie al meegemaakt toen hij voor de PvdA in de Provinciale Staten zat. Smeets: ‘Ik wens niemand een nederlaag toe, maar ik heb het bij de oprichting al gezegd: hier gaan we niet mee scoren. In Limburg is geen draagvlak voor paardensport.’ Ramakers: ‘Het is een belachelijk verhaal. Allemaal paternalisme vanuit de overheid. De mijnen gingen dicht en men vond dat er iets moest gebeuren voor het gebied. Er is voor een godsvermogen een renbaan neergezet. Limburg heeft geen enkele traditie met paardenrennen. Als de paardentoto plaatsvond, kamen er honderd mensen kijken. Miljonair Leon Melchior liet er z’n paarden trainen. Het verlies werd steeds groter. Ze moesten het kwijt aan iemand. Dat waren wij. Toen kwam Jan bij ons met het verhaal over de Draf- en Renbaan.’
Pinkpop huurde het terrein jaarlijks. Limburgers hadden schijnbaar wel wat met muziek, maar tussen het edele dier en de provincie ontluikte de liefde niet. De Draf- en Renbaan kon niet in het oorspronkelijke doel volharden. In 1993 werd de paardensport er definitief stilgelegd. Smeets: ‘De plek was failliet. De gemeente vroeg: Pinkpop, wil je blijven? Ik had er wel oren naar. We waren vrij snel rond.’ Voor drie miljoen schaften Smeets, Mojo en jurist Frans Willeme het terrein aan. Ramakers: ‘We zagen het destijds niet als een buitenkansje. Het was veel geld en wij zaten niet in het onroerend goed. We zaten er tegenaan te hikken: moeten we het doen? We hebben het uiteindelijk gedaan om de continuïteit van Pinkpop te waarborgen.
Onder de naam Megaland BV werd de Draf- en Renbaan overgenomen. Als meerjarenplan is de infrastructuur van het terrein alsmaar beter geworden. Ramakers: ‘Jan heeft het in de loop der jaren successievelijk verbeterd. Het ging jaarlijks mee op de begroting van Pinkpop. Zoiets gebeurt juist omdat we het gekocht hebben. Je klust eerder aan een koophuis dan aan een huurhuis.’ Ramakers beaamt dat het een lucratieve investering is geweest. Ramakers: ‘Al zie je dat effect pas definitief terug bij een verkoop.’
https://3voor12.vpro.nl/artikelen/overzicht/2019/pinkpop-2019/De-10-momenten-van-50-jaar-Pinkpop--Naar-de-Draf--en-Renbaan.html
https://3voor12.vpro.nl/artikelen/overzicht/2019/pinkpop-2019/De-10-momenten-van-50-jaar-Pinkpop--Mojo-komt-redden.html